Gösterilen sonuç 16

Bu fon, Rıza Tevfik’in düşünce dünyasını, yaşadığı dönemin siyasi olaylarını, fikri akımları, çevresiyle ve dünya ile olan ilişkilerini yansıtan belgeleri içermektedir. 1856-1997 yıllarını kapsayan koleksiyon, 32 klasör ve 921 dosyada tasnif edilmiştir. Türkiye ve dünya çapında önemli kişi ve kurumlarla yapılan yazışmalar başta olmak üzere, çalışma müsveddeleri, fotoğraflar ve gazete kupürlerinden oluşan 12.978 sayfalık 3.998 belgeyi içermektedir. Osmanlı’nın son dönemi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına ışık tutan fon, bu dönem araştırmaları için kıymetli bir kaynak niteliğindedir.

Şer‘iyye Sicilleri, Osmanlı dönemine ait kadı mahkemelerinde tutulan defterlerdir. Osmanlı Devleti’nde merkezde ve taşrada toplumun hukukî muamelelerini içeren bu defterler Osmanlı tarihinin sosyal, iktisadi, hukuki, demografik ve mimari alandaki araştırmalar için önemli bir kaynaktır. Yerel idarenin işleyişini, şehirlerin yapısını ve toplumsal düzeni anlamak için birincil kaynak olarak kabul edilir. Günümüzde, bu siciller araştırmacılar için Osmanlı tarihinin derinliklerine inme ve mikro düzeyde incelemeler yapma imkânı sağlar.
Defterlerin içeriğinde mahkemeye intikal etmiş hukuki ihtilaflar, terekeler, miras taksimleri, evlenme- boşanma gibi medeni hukuku ilgilendiren her türlü kayıt, noter işlemleri (alım-satım, kiralama, bağış, borç alış- verişi, ödünç işlemleri), suçlara ilişkin davalar, belediyecilik faaliyetleri ve buna dair düzenlemeler, vakıflara ve/veya kamuya ait binaların tasarrufu, imarı ve tamirine ilişkin belgeler, merkezden gelen hükümlerin ve fermanların suretleri gibi toplumun sosyal ve iktisadi meseleleri yer alır.
Osmanlı Devleti’nde Şer‘iyye Sicillerinin en erken tarihli örnekleri Bursa kadılığına aittir. İlk örnekleri 1455 tarihli defterler, XIX. yüzyılın ikinci yarısında yeni mahkemelerin kurulması sebebiyle içerdiği konular açısından bir daralmaya uğramışsa da XX. yüzyıl başlarına kadar düzenli biçimde tutulmuştur.
İSAM Kütüphanesi Arşivi, İstanbul, Anadolu, Balkanlar ve Ortadoğu’nun bazı şehirleri de dahil olmak üzere dünyadaki en kapsamlı kadı sicilleri koleksiyonuna sahiptir. Veri tabanında kadı sicilleri ve ruznamçeler olmak üzere toplam 28.409 adet mahkeme defteri yer almaktadır. Defterler İSAM Kütüphanesi’nde dijital olarak incelenebilmektedir.

Özbek asıllı, Türk tarihçi ve siyaset bilimcisi Timur Kocaoğlu (1947-) Colombia Üniversitesi’nde doktora tezini savunan ilk Özbek ilim adamıdır.
Fon içerisinde Timur Kocaoğlu’na ait çok sayıda akademik çalışma, şahsi yazışma ve evrak bulunmaktadır. Kurtuluş Savaşı şehidi Doktor Yüzbaşı Şerafettin Bey’in el yazısıyla yazılmış şiir, hikâye ve piyeslerin yer aldığı defterler; Şerafettin Bey’in eşi Hasine Hanım’a, kardeşi şair Ahmet Kutsi Tecer’e ve babasına yazdığı mektuplar ile Osmanlı kartpostalları; Timur Kocaoğlu’nun babası Osman Kocaoğlu ile Kazak siyasi önderi Mustafa Çokay ve Ahmet Zeki Velidi Togan arasında yapılmış yazışmaların fotokopileri evrakın öne çıkan belgeleridir.

Asılları İstanbul Müftülüğü Meşihat Arşivi’nde bulunan 6835 şahıs dosyasının dijitalleri, İSAM Kütüphanesi Arşivi’nde incelenebilmektedir. Dosyalar, şeyhülislamlık makamına bağlı olarak farklı kaza, bölge ve kademelerde görev yapan memurlara ait hâl tercümeleri, icazetname, nüfus ve maaş belgeleri gibi değişik birçok belgeden oluşmaktadır. Dosyaların bazıları sadece zarftan ibaret olup hâl tercümeleri bulunmamaktadır.

Veysel Paşa Evrakı, Osmanlı Devleti’nin son dönem müşirlerinden olan Veysel Paşa (1866-1892) ve oğlu Ali Rıza Paşa’ya (1901-1923) aittir. Evrak koleksiyonu paşaların, Balkanlar’da Manastır, Prizren, Yakova, İpek ve Kosova bölgelerindeki idari, askerî ve siyasi faaliyetleri ile şahsi işlerine dair yazışmalardan oluşmaktadır. 1866-1923 tarih aralığındaki fon, 141 belge, bir klasör ve 85 dosyada tasnif edilmiştir.

Veliaht Yusuf İzzeddin Efendi’nin 1916 yılında vefat ettiğinde bıraktığı malların idaresini Mehmed Tevfik Bey (Biren) vasi olarak üstlenmiştir. Gelirlerin aile fertleri arasında taksimi, yapılan harcamalar, malların idaresi gibi konular etrafında şekillenen evrak, önemli bir yeküne ulaşarak müstakil bir koleksiyon hâlini almıştır. 1916-1968 tarih aralığındaki 4048 belgeden oluşan fon, 17 klasör ve 1330 dosyada tasnif edilmiştir.