Fon YİE - Yusuf İzzeddin Efendi Ailesi Evrakı

Künye Alanı

Referans kodu

İKA YİE

Başlık

Yusuf İzzeddin Efendi Ailesi Evrakı

Tarih(ler)

  • 05.03.1968 (Creation)
  • 14.08.1909 (Creation)

Tanımlama düzeyi

Fon

Miktar

4.048 adet belge, 1174 mektup, 2567 makbuz, 48 belge, 3 gazete.

Context Alanı

Oluşturan

Yusuf İzzeddin Efendi ailesi

Biographical history

Yusuf İzzeddin Efendi Ailesi:
Yusuf İzzeddin Efendi’nin eşleri Câvidan, Fâika Tâzende, Emine Nâzikedâ ve Leman Hanımlar; çocukları ise Mehmed Nizameddin Efendi, Hatice Şükriye ve Mihriban Mihrişah Sultan’dır.
Yusuf İzzeddin Efendi (1857-1916):
Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz’in oğludur. Babası vefat ettiğinde veliaht sıfatını taşımaktaydı. 10 Ekim 1857’de Dolmabahçe Sarayı’nda doğdu. Annesi Dürrinev Başkadınefendi’dir. Doğduğunda amcası Sultan Abdülmecid tahttaydı. 10 yaşındayken babasıyla birlikte Avrupa gezisine katıldı. 1 Eylül 1871’de, Sultan Abdülaziz tarafından müşir rütbesiyle Hassa Ordusu komutanlığına atandı. 19 yaşındayken babası tahttan indirildi ve kısa bir süre sonra bilekleri kesilmiş hâlde ölü bulundu.
27 Nisan 1909’da Sultan V. Mehmed tahta çıktığında, hanedanın padişahtan sonraki en yaşlı erkeği olarak veliaht oldu. Osmanlı Devleti’ni yurtdışında veliaht sıfatıyla temsil etti. I. Dünya Savaşı yıllarında Enver Paşa ile siyasi olarak çatıştı. Tahta çıkamadan, 1 Şubat 1916’da Zincirlikuyu’daki köşkünde ölü bulundu. Cenazesi, babası Abdülaziz’in yanına, II. Mahmud Türbesi’ne defnedildi.
Tevfik Biren (1867-1956):
Osmanlı Devleti'nin son döneminde nazırlık ve valilik gibi yüksek düzeyli görevlerde bulunmuş bir devlet adamıdır. Osmanlı Devleti'nin son Maliye Nazırı ve son Şura-yı Devlet reisidir. İstanbul hükümetinin düşmesinin ardından Yüksek Mühendis Mektebi'nde dersler vermiş, üniversite reformunun ardından "ordinaryüs profesör" unvanıyla akademik kariyerine devam etmiştir.
Osmanlı Devleti’ndeki ilk kadın ressamlardan Naciye Neyyal Hanım ile evlenmiş, bu evlilikten üç kızı olmuştur. Kadın hakları aktivisti, çevirmen ve yazar Necile Tevfik, ressam Meliha Tevfik (Yenerden) ve Güzin Tevfik’in babasıdır.
Anıları, torunu Rezan Hürmen tarafından 1993 yılında II. Abdülhamit, Meşrutiyet ve Mütareke Devri Hatıraları adıyla iki cilt hâlinde yayımlanmıştır.

Arşiv

İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA)

Arşiv geçmişi

Veliaht Yusuf İzzeddin Efendi’nin 1916 yılında vefat etmesinin ardından, bıraktığı malların idaresini vasi olarak Mehmed Tevfik (Biren) Bey üstlenmiştir. Bu süreçte, gelirlerin aile bireyleri arasında paylaştırılması, yapılan harcamalar ve malların yönetimi gibi konular etrafında şekillenen belgeler, zamanla önemli bir hacme ulaşarak müstakil bir koleksiyon hâline gelmiştir.
Tevfik Bey’in sorumluluğunu üstlendiği kişiler, Yusuf İzzeddin Efendi’nin eşleri Leman, Câvidan, Fâika Tâzende ve Emine Nâzikedâ Hanımlar ile çocukları Mehmed Nizameddin Efendi, Hatice Şükriye ve Mihriban Mihrişah Sultan’dır.

Sağlama şekli

Evrak, Yusuf İzzeddin Efendi ailesinin vasisi Tevfik Biren’in kızından satın alan bir sahaftan temin edilmiştir.

İçerik ve Yapı

Kapsam ve İçerik

Veliaht Yusuf İzzeddin Efendi’nin 1916 yılında vefat ettiğinde bıraktığı malların idaresini Mehmed Tevfik Bey (Biren) vasi olarak üstlenmiştir. Gelirlerin aile fertleri arasında taksimi, yapılan harcamalar, malların idaresi gibi konular etrafında şekillenen evrak, önemli bir yeküne ulaşarak müstakil bir koleksiyon hâlini almıştır. 1916-1968 tarih aralığındaki 4048 belgeden oluşan fon, 17 klasör ve 1330 dosyada tasnif edilmiştir.

Saklama Planı

Tarihi belge özelliğindedir. Kalıcı olarak saklanacaktır.

Açık/Kapalı Fon

Açık Fon

Düzenleme sistemi

Belgeler, Hanedan Ailesi, Yusuf İzzeddin Efendi, Tevfik (Biren) Bey, eşi Naciye (Biren) Hanım, Yusuf İzzeddin Efendi'nin eşi Leman Hanım, Muhase Evrakı ve Müteferrik olmak üzere 7 alt fon olarak organize edilmiştir.

Erişim ve Yararlandırma Koşulları

Erişim

Açık arşivdir. Evrak'ın katalog bilgisi ve belgelerin dijital görüntüleri online olarak erişime açıktır. Belgelerin orjinalleri talep edildiği taktirde merkezimizde incelenebilmektedir.

Çoğaltma

Telif hakkı İSAM'a aittir. Kurum izni alındıktan sonra kopya almak mümkündür.

Dili

  • Fransızca
  • Osmanlı Türkçesi

Yazı dili

  • Arap
  • Latin

Dil ve yazı dili notları

Fiziksel özellikler ve teknik gereksinimler

Evrak'ın içeriğindeki belgelerin tamamı kağıttır.

Araştırma araçları

İlintili/Yardımcı Materyaller

Orijinallerin bulunduğu yer

Belgelerin orjinalleri İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA) deposunda muhafaza edilmektedir.

Kopyaların bulunduğu yer

Belgelerin dijital kopyaları İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA)'nde mevcut harddisklerde muhafaza edilmektedir.

Tanımlamanın ilişkili birimleri

İlişkili tanımlamalar

Notlar Alanı

Alternative identifier(s)

Anahtar Kelimeler

Konu

Yer/kurum

İsim

Tür

Tanımlama Kontrol Alanı

Tanımlama kodu

Kurum kodu

Kurallar ve/veya standartlar

ISAD-G Standardına göre tasnif edilmiştir.

Durumu

Tamamlandı

Ayrıntı düzeyi

Tam

Oluşturma ve düzenleme tarihleri

Tasnifi 01.01.2024 tarihinde tamamlanmıştır.

Dili

  • Türkçe

Yazı dili

  • Latin

Kaynaklar

Yusuf İzzeddin Efendi maddesine bkz. https://islamansiklopedisi.org.tr/yusuf-izzeddin-efendi

Arşivcinin notu

Evrak'ın kaba tasnifi Eda Yılmaz, Dr. Merve Çakır Kolikoğlu, Kübra Ata; ince tasnifi Dr. Kenan Yıldız tarafından yapılmıştır. Belgelerin dijitalleştirmesini Volkan Kuru yapmıştır.

Aksesyon alanı