Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1856-1997 (Creation)
Level of description
Extent and medium
32 Klasör, 925 gömlek
Context area
Name of creator
Biographical history
Feylesof lakabıyla tanınan Rıza Tevfik Bölükbaşı, II. Meşrutiyet devri şairi, edebiyatçısı, felsefecisi ve politikacısıdır. Günümüzde daha çok şair kimliğiyle hatırlanan Rıza Tevfik, 1913’ten sonra hece vezniyle yazdığı şiirlerle asıl şöhretini kazanmıştır. Doğu ve Batı felsefesine dair geniş bir birikime sahip olan Tevfik, özgün bir ekol yaratmaktan ziyade mevcut felsefi bilgileri yorumlamış ve bunlarla modern görüşler arasında dikkate değer benzerlikler üzerinde durmuştur.
Eğitim hayatına bir Yahudi okulunda başlayan Rıza Tevfik, genç yaşta İspanyolca ve Fransızca öğrenmiştir. Galatasaray Sultanisi ve Mekteb-i Mülkiye’deki eğitimlerini yarım bırakmış, ardından Tıbbiye-i Mülkiye’ye girerek 30 yaşında doktor olmuştur. İlk Türk kadın pedagog Ayşe Sıdıka Hanım ile evlenmiş, bu evlilikten üç kızı olmuştur. İlk eşinin ölümünden sonra ikinci evliliğini Nazlı Hanım ile yapmış ve bu evlilikten iki oğlu dünyaya gelmiştir.
1907’de İttihat ve Terakki Partisi’nden Meclis-I Mebusan üyesi seçildi. 1913-1918 yılları arasında politikaya ara vererek Darülfünun’da felsefe ve estetik dersleri vermeye başlamıştır. 1918’de Maarif Nazırı olarak siyasete geri dönmüş, ancak Sevr Antlaşması’nı imzalayan heyette yer alması ve Milli Mücadele’ye muhalif duruşu nedeniyle büyük tepki görmüştür. Yakın arkadaşı Ali Kemal’in başına gelenleri yaşayabileceği endişesiyle 8 Kasım 1922’de Mısır’a gitmiş, ardından TBMM tarafından 150’likler listesine alınmıştır. Daha sonra Ürdün Kralı Emir Abdullah’ın daveti üzerine Ürdün’e giderek kralın divan tercümanı olarak görev yapmıştır.
1934’te buradaki görevinden emekli olup Lübnan’ın Cünye kasabasına yerleşen Rıza Tevfik, 1936’da eşiyle birlikte Avrupa seyahatine çıkmış ve bir yıl boyunca İngiltere ile Fransa’da kalmıştır. 150’liklerin affına dair kanun yürürlüğe girdikten beş yıl sonra, 1943’te İstanbul’a dönmüş, yaşamının geri kalanında çeşitli gazetelerde edebiyat, sanat ve estetik üzerine yazılar kaleme almıştır. 30 Aralık 1949’da vefat etmiştir.
Repository
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Prof. Dr. Abdullah Uçman tarafından bağışlanmıştır. (16.07.2016, 26.09.2023)
Content and structure area
Scope and content
This fond contains documents reflecting Rıza Tevfik's world of thought, the political events of his time, intellectual movements, and his relations with his environment and the world. Covering the years 1856-1997, the collection is organized in 32 folders and 921 files. It contains 3,998 documents of 12,978 pages, including correspondence with important people and institutions in Turkey and around the world, as well as manuscripts, photographs and newspaper clippings. The fond, which sheds light on the last period of the Ottoman Empire and the early years of the Republic, is a valuable source for research on this period.
Appraisal, destruction and scheduling
Tarihi belge niteliği taşıdığından kalıcı olarak saklananacaktır.
Accruals
Açık Fon.
System of arrangement
Evrak, Rıza Tevfik Bölükbaşı'nın şahsi eşyaları, yazışmaları, çalışma müsveddeleri ve yayınlanmış yazılarına göre serilere ayrılmıştır. Ayrıca, entelektüel ve siyasi yolculuğunu yansıtacak şekilde kronolojik ve tematik olarak altseri ve dosyalara ayrılmıştır.
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Açık arşivdir. Evrak'ın katalog bilgisi ve belgelerin dijital görüntüleri online olarak erişime açıktır. Belgelerin orjinalleri talep edildiği taktirde merkezimizde incelenebilmektedir.
Conditions governing reproduction
Telif hakkı İSAM'a aittir. Kurum izni alındıktan sonra kopya almak mümkündür.
Language of material
- Arabic
- English
- French
- German
- Ottoman Turkish
- Persian
- Turkish
Script of material
- Arabic
- Latin
Language and script notes
Physical characteristics and technical requirements
Evrakın içeriğindeki malzeme kağıttır. Belgeler, geçmişte meydana gelen bir su baskını nedeniyle zarar görmüş olup, bir kısmı yıpranmış durumdadır.
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
Belgelerin orjinalleri İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA) deposunda muhafaza edilmektedir.
Existence and location of copies
Belgelerin dijital kopyaları İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA)'nde mevcut harddisklerde muhafaza edilmektedir.
Related units of description
Publication note
Rıza Tevfik Bölükbaşı'nın kaleme aldığı çok sayıda eser ve onunla ilgili yazan başta Prof. Dr. Abdullah Uçman olmak üzere başka çeşitli çalışmaların katalog bilgisine İSAM Kütüphanesi web sayfasından (http://ktp.isam.org.tr/) ulaşılabilmektedir.
Notes area
Alternative identifier(s)
Access points
Place access points
Name access points
- Tevfik Fikret (Subject)
- Ali Kemal (Subject)
- Abdülhamid II. (Subject)
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
ISAD-G Standardına göre tasnif edilmiştir.
Status
Level of detail
Dates of creation revision deletion
Koleksiyonun ilk partisi 2016, ikinci partisi 2022 yılında kullanıma açılmıştır.
Language(s)
- Turkish
Script(s)
- Latin
Archivist's note
Evrak'ın kaba tasnifi Şüheda Tokat ve Dr. Nuray Urkaç Güler, ince tasnifi Dr. Nuray Urkaç Güler, belgelerin numaralandırması ve dijital düzenlemesi Merve Altıntaş, dijitalleştirilmesi Volkan Kuru tarafından yapılmıştır.