Fon RTB - Rıza Tevfik Bölükbaşı Evrakı

Künye Alanı

Referans kodu

İKA RTB

Başlık

Rıza Tevfik Bölükbaşı Evrakı

Tarih(ler)

  • 1856-1997 (Creation)

Tanımlama düzeyi

Fon

Miktar

32 Klasör, 925 gömlek

Context Alanı

Oluşturan

Rıza Tevfik Bölükbaşı
(1869-1949)

Biographical history

Feylesof lakabıyla tanınan Rıza Tevfik Bölükbaşı, II. Meşrutiyet devri şairi, edebiyatçısı, felsefecisi ve politikacısıdır. Günümüzde daha çok şair kimliğiyle hatırlanan Rıza Tevfik, 1913’ten sonra hece vezniyle yazdığı şiirlerle asıl şöhretini kazanmıştır. Doğu ve Batı felsefesine dair geniş bir birikime sahip olan Tevfik, özgün bir ekol yaratmaktan ziyade mevcut felsefi bilgileri yorumlamış ve bunlarla modern görüşler arasında dikkate değer benzerlikler üzerinde durmuştur.
Eğitim hayatına bir Yahudi okulunda başlayan Rıza Tevfik, genç yaşta İspanyolca ve Fransızca öğrenmiştir. Galatasaray Sultanisi ve Mekteb-i Mülkiye’deki eğitimlerini yarım bırakmış, ardından Tıbbiye-i Mülkiye’ye girerek 30 yaşında doktor olmuştur. İlk Türk kadın pedagog Ayşe Sıdıka Hanım ile evlenmiş, bu evlilikten üç kızı olmuştur. İlk eşinin ölümünden sonra ikinci evliliğini Nazlı Hanım ile yapmış ve bu evlilikten iki oğlu dünyaya gelmiştir.
1907’de İttihat ve Terakki Partisi’nden Meclis-I Mebusan üyesi seçildi. 1913-1918 yılları arasında politikaya ara vererek Darülfünun’da felsefe ve estetik dersleri vermeye başlamıştır. 1918’de Maarif Nazırı olarak siyasete geri dönmüş, ancak Sevr Antlaşması’nı imzalayan heyette yer alması ve Milli Mücadele’ye muhalif duruşu nedeniyle büyük tepki görmüştür. Yakın arkadaşı Ali Kemal’in başına gelenleri yaşayabileceği endişesiyle 8 Kasım 1922’de Mısır’a gitmiş, ardından TBMM tarafından 150’likler listesine alınmıştır. Daha sonra Ürdün Kralı Emir Abdullah’ın daveti üzerine Ürdün’e giderek kralın divan tercümanı olarak görev yapmıştır.
1934’te buradaki görevinden emekli olup Lübnan’ın Cünye kasabasına yerleşen Rıza Tevfik, 1936’da eşiyle birlikte Avrupa seyahatine çıkmış ve bir yıl boyunca İngiltere ile Fransa’da kalmıştır. 150’liklerin affına dair kanun yürürlüğe girdikten beş yıl sonra, 1943’te İstanbul’a dönmüş, yaşamının geri kalanında çeşitli gazetelerde edebiyat, sanat ve estetik üzerine yazılar kaleme almıştır. 30 Aralık 1949’da vefat etmiştir.

Arşiv

İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA)

Arşiv geçmişi

Sağlama şekli

Prof. Dr. Abdullah Uçman tarafından bağışlanmıştır. (16.07.2016, 26.09.2023)

İçerik ve Yapı

Kapsam ve İçerik

Bu fon, Rıza Tevfik’in düşünce dünyasını, yaşadığı dönemin siyasi olaylarını, fikri akımları, çevresiyle ve dünya ile olan ilişkilerini yansıtan belgeleri içermektedir. 1856-1997 yıllarını kapsayan koleksiyon, 32 klasör ve 921 dosyada tasnif edilmiştir. Türkiye ve dünya çapında önemli kişi ve kurumlarla yapılan yazışmalar başta olmak üzere, çalışma müsveddeleri, fotoğraflar ve gazete kupürlerinden oluşan 12.978 sayfalık 3.998 belgeyi içermektedir. Osmanlı’nın son dönemi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına ışık tutan fon, bu dönem araştırmaları için kıymetli bir kaynak niteliğindedir.

Saklama Planı

Tarihi belge niteliği taşıdığından kalıcı olarak saklananacaktır.

Açık/Kapalı Fon

Açık Fon.

Düzenleme sistemi

Evrak, Rıza Tevfik Bölükbaşı'nın şahsi eşyaları, yazışmaları, çalışma müsveddeleri ve yayınlanmış yazılarına göre serilere ayrılmıştır. Ayrıca, entelektüel ve siyasi yolculuğunu yansıtacak şekilde kronolojik ve tematik olarak altseri ve dosyalara ayrılmıştır.

Erişim ve Yararlandırma Koşulları

Erişim

Açık arşivdir. Evrak'ın katalog bilgisi ve belgelerin dijital görüntüleri online olarak erişime açıktır. Belgelerin orjinalleri talep edildiği taktirde merkezimizde incelenebilmektedir.

Çoğaltma

Telif hakkı İSAM'a aittir. Kurum izni alındıktan sonra kopya almak mümkündür.

Dili

  • Arapça
  • İngilizce
  • Fransızca
  • Almanca
  • Osmanlı Türkçesi
  • Farsça
  • Türkçe

Yazı dili

  • Arap
  • Latin

Dil ve yazı dili notları

Fiziksel özellikler ve teknik gereksinimler

Evrakın içeriğindeki malzeme kağıttır. Belgeler, geçmişte meydana gelen bir su baskını nedeniyle zarar görmüş olup, bir kısmı yıpranmış durumdadır.

Araştırma araçları

İlintili/Yardımcı Materyaller

Orijinallerin bulunduğu yer

Belgelerin orjinalleri İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA) deposunda muhafaza edilmektedir.

Kopyaların bulunduğu yer

Belgelerin dijital kopyaları İSAM Kütüphanesi Arşivi (İKA)'nde mevcut harddisklerde muhafaza edilmektedir.

Tanımlamanın ilişkili birimleri

İlişkili tanımlamalar

Yayın notları

Rıza Tevfik Bölükbaşı'nın kaleme aldığı çok sayıda eser ve onunla ilgili yazan başta Prof. Dr. Abdullah Uçman olmak üzere başka çeşitli çalışmaların katalog bilgisine İSAM Kütüphanesi web sayfasından (http://ktp.isam.org.tr/) ulaşılabilmektedir.

Notlar Alanı

Alternative identifier(s)

Anahtar Kelimeler

Konu

Yer/kurum

İsim

Tür

Tanımlama Kontrol Alanı

Tanımlama kodu

Kurum kodu

Kurallar ve/veya standartlar

ISAD-G Standardına göre tasnif edilmiştir.

Durumu

Gözden geçirildi

Ayrıntı düzeyi

Tam

Oluşturma ve düzenleme tarihleri

Koleksiyonun ilk partisi 2016, ikinci partisi 2022 yılında kullanıma açılmıştır.

Dili

  • Türkçe

Yazı dili

  • Latin

Kaynaklar

https://islamansiklopedisi.org.tr/riza-tevfik-bolukbasi

Arşivcinin notu

Evrak'ın kaba tasnifi Şüheda Tokat ve Dr. Nuray Urkaç Güler, ince tasnifi Dr. Nuray Urkaç Güler, belgelerin numaralandırması ve dijital düzenlemesi Merve Altıntaş tarafından yapılmıştır.
Belgelerin dijitalleştirme işlemini Volkan Kuru yapmıştır.

Aksesyon alanı