Tercüman Gazetesi Arşivi, Tercüman Gazetesi Yayınları’na intikal etmiş Osmanlı dönemi ve Cumhuriyet’in erken yıllarına ait elyazısı edebi, tarihi, tasavvufi metin ve eserler ve tiyatro çalışmalarından oluşan defterleri içermektedir.
Edebî eserler, şiir kitapları, romanlar, denemeler, hatıratlar; tarihî belgeler, askerî tarihler, resmî belgeler (lâyiha, tezkere, vakıf ve masraf defterleri); vahdet-i vücud, tevhid ve tekâmül mertebeleri gibi konulara odaklanan tasavvufi eser ve metinler; Osmanlı ve erken dönem Türk tiyatrosu çalışmaları koleksiyonun temel içeriğini oluşturmaktadır.
Bunların yanı sıra, toplumda tanınmış şahısların el yazısıyla kaleme aldığı eser ve yazışmaları içeren defterler de arşivde yer almaktadır. Koleksiyonun öne çıkan bölümlerinden biri, Sabri Kalkandelen ailesine ait şahsi defterler ve mektuplardır.
Bu el yazısı defterlerin bir kısmı yayımlanmış, bir kısmı yayımlanmış ancak nadir bulunan nüshalardan oluşmakta, bir kısmı ise hiç yayımlanmamıştır.
Ebüzziya Ailesi Evrakı, gazeteci, matbaacı ve politikacı Ebüzziya Mehmed Tevfik ile başlayıp (01.01.1719), torunu Ziyad Ebüzziya ile sona ermektedir (17.03.1992). Yaklaşık 130 yıllık bir dönemi ve üç kuşağı kapsayan evrak, Osmanlı Devleti’nin son dönemi ile erken Cumhuriyet yıllarına ilişkin önemli belge ve bilgileri içermektedir.
Fon; Ebüzziya Mehmed Tevfik, oğulları Talha ve Velid Ebüzziya ile torunu Ziyad Ebüzziya’ya ait belgelerden oluşmaktadır. Belgeler arasında aile içi yazışmalar, Ali Suâvi, Server İskit, Yunus Nadi ve Recâizâde Mahmud Ekrem gibi dönemin aydınlarıyla yapılan mektuplaşmalar, Tasvîr-i Efkâr gazetesinde yayımlanan makaleler, Matbaa-yı Ebüzziyâ’da basılan eserler ve arabesk süslemeli kitaplar yer almaktadır.
Cumhuriyet dönemine ait belgeler arasında ise Ziyad Ebüzziya’nın dönemin önde gelen isimleriyle yazışmaları, Ebüzziya Matbaası’nda basılmış koleksiyon niteliğindeki takvimler, kartpostal örnekleri ve benzeri materyaller bulunmaktadır.
Fon ayrıca fotoğraf, gravür, harita ve gazete kupürlerinden oluşan zengin bir görsel ve yazılı malzeme içermekte dönemin entelektüel ve siyasi yaşamına ışık tutmaktadır.
_